Wat is het idee?

Bij de ROL wordt voor de rekenrente onderscheid gemaakt tussen verplichtingen die gedekt worden door vastrentende waarden en verplichtingen die door zakelijke waarden worden gedekt.

Vastrentende waarden

Voor verplichtingen die door vastrentende waarden worden gedekt, wordt kasstroom-matching toegepast. Als bijvoorbeeld een obligatie van € 1.000 over tien jaar wordt afgelost, wordt die aflossing gekoppeld aan een pensioenuitkering van € 1.000 die ook over tien jaar plaats moet vinden.

Vervolgens doet de waardering ervan er niet meer zoveel toe, zo lang aan de inkomende kasstroom maar dezelfde waarde wordt toegekend als de uitgaande kastroom.

Het kan voorkomen, dat wel de hoogte en het tijdstip van de inkomende kasstroom bekend is, maar niet of hij wel of niet plaatsvindt, bijvoorbeeld als gevolg van debiteurenrisico. Als een tegenpartij failliet is op het moment dat hij moet betalen, zal de betaling niet ontvangen worden.

Daarmee wordt rekening gehouden door de inkomende kasstromen in dat soort gevallen te vermenigvuldigen met de kans dat het geld daadwerkelijk binnenkomt. Net als dat gebeurt voor de uitgaande kasstroom, die immers afhankelijk is van de kans dat de gepensioneerde nog leeft.

Zakelijke waarden

Alle verplichtingen die niet door vastrentende waarden gedekt worden, worden geacht te zijn gedekt door zakelijke waarden. Voor deze verplichtingen wordt de rekenrente bepaald door de zogenaamde dynamische rentecurve. De dynamische rentecurve geeft voor elke looptijd dat rendement aan, dat met een bepaalde zekerheid over die looptijd gemaakt kan worden. De mate van zekerheid zal politiek bepaald moeten worden; gedacht moet worden aan bijvoorbeeld 90% of 95%.

Een pensioen van een deelnemer kan men opgebouwd zien uit een groot aantal steentjes die samen zijn hele pensioengebouw neerzetten. Als iemand bijvoorbeeld op zijn 68^e met pensioen gaat en hij wordt 98, dan bestaat zijn pensioen dus uit 30 jaarlijkse uitkeringen (die dan weer over de maanden uitgespreid worden, maar dit terzijde). Van de premie die door en voor hem betaald wordt is een klein deel voor zijn uitkering op zijn 68^e, een deel voor de uitkering op zijn 69^e etc. Elke premie bestaat zo uit 30 mini-premies. Als iemand van zijn 23^e tot zijn 68^e premie betaalt, dan heeft hij zo dus 45 maal 30 mini-premies.

Als dan het moment aangebroken is, dat deze deelnemer pensioen gaat genieten krijgt hij elk jaar een pensioenuitkering. Die pensioenuitkering is afkomstig van 45 mini-premies. Elk van die mini-premies heeft aan beleggingsopbrengsten met – laten we zeggen – 90% kans teveel geld opgeleverd om de uitkering te kunnen doen en met 10% kans te weinig.

De kans, dat al die mini-premies samen nog te weinig hebben opgeleverd is door spreiding van het risico over 45 delen veel kleiner dan de 10% waar we mee begonnen. Die kans kan men redelijk verwaarlozen.

Bij beleggen in aandelen (of andere zakelijke waarden) is het zo goed als onmogelijk om precies te mikken op een bepaald bedrag. Als er niet te weinig is, is er dus geld over. En het geld dat over is kan worden gebruikt om te indexeren.