Behoefte

Eerder schreven wij al dat in een rechtsstaat de overheid alleen verplichtingen of verboden mag opleggen als daar een maatschappelijk aanvaard doel mee is gediend.
Voor pensioen als zodanig is dat algemeen maatschappelijke doel wel duidelijk. Het feit op zich dat de overheid zich bemoeit met pensioenen is daarom niet verkeerd. Discussies over witte vlekken, zware beroepen en dergelijke onderwerpen passen in een goede taakopvatting van politici.

Minder duidelijk is het algemeen maatschappelijke doel van de manier waarop de Wet toekomst pensioenen is vormgegeven. Pensioen mag nog maar op één manier worden ingevuld. Er zijn weliswaar twee contracten, maar die verschillen niet wezenlijk van elkaar. Bij het flexibele contract heb je lifecycle beleggen; bij het solidaire contract leeftijdsafhankelijke rendementstoedeling. Technisch is dat heel anders, maar in wezen is het hetzelfde. Je beleggingsrisico en bijbehorend rendement wordt minder naarmate je ouder wordt. Bij het flexibele contract heb je een risicodelingsreserve; bij het solidaire contract een solidariteitsreserve. Dat zijn twee verschillende namen voor hetzelfde instrument. Zo kunnen we even doorgaan. De namen zijn soms anders, de technische uitwerking ook, maar in wezen zijn beide contracten hetzelfde.

De kern van de wet is dat het vanaf nu verboden is om het pensioen van mensen (zowel de eerste pensioenuitkering als de indexatie) af te stemmen op de behoefte van de (toekomstig) gepensioneerden; pensioen moet vanaf nu worden overgelaten aan het toeval van de markt.

Is er een algemeen maatschappelijk doel te bedenken voor dit verbod? Voor De Nederlandsche Bank is er een helder voordeel. Zij is prudentieel toezichthouder; dat betekent dat zij erop moet toezien dat toezeggingen kunnen worden nagekomen. Als er geen concrete toezeggingen meer zijn, is dat natuurlijk een luizenbaantje. Iets dergelijks geldt ook voor de besturen van fondsen die zo groot zijn dat het bestuur geen contact meer heeft met de deelnemers. Zij zijn niet langer meer verantwoordelijk voor de uitkomsten en dat maakt het besturen van die fondsen natuurlijk een stuk comfortabeler.

Voor besturen van ondernemingspensioenfondsen ligt dat al anders. Ook zij zijn weliswaar ontslagen van de verantwoordelijkheid voor de uitkomsten, maar omdat zij dagelijks met de deelnemers in aanraking komen (velen besturen het fonds in deeltijd en werken de rest van de week tussen de deelnemers) zullen zij die verantwoordelijkheid nog steeds voelen.

Is het makkelijker maken van de baan van een paar honderd Nederlanders door het wegnemen van verantwoordelijkheid een algemeen maatschappelijk doel? Wij van Koopkrachtig Solidair Pensioen vinden van niet. Al is het maar omdat die paar honderd Nederlanders prima geëquipeerd zijn om die verantwoordelijkheid aan te kunnen.

Daarom willen wij af van het verbod om pensioen af te stemmen op de behoefte van de deelnemer. Wij willen fondsen en sociale partners de mogelijkheid bieden om te kiezen voor een pensioen dat wél uitgaat van de behoefte van de (toekomstig) gepensioneerde. Natuurlijk leveren we daar dan ook het benodigde instrumentarium bij.

Nieuwsbrief 2024 – 40 6 oktober 2024