Definitie van risico

De woorden rendement en risico komen vaak langs in de pensioendiscussies. Maar wat betekenen die woorden nu eigenlijk?

Over het woord rendement kunnen we kort zijn. Dat is de opbrengst van een belegging afgezet tegen de waarde van de belegging. Daar is nog wel meer over te zeggen, want het rendement bestaat uit twee aspecten: het directe rendement ofwel de directe beloning in de vorm van bijvoorbeeld dividend en het indirecte rendement ofwel de waardestijging van de onderliggende vermogenstitels.

Over risico is ook meer te zeggen.

Voor het woord risico geldt een bekende formule:

Risico = kans op ellende X omvang van de ellende.

Het is de omvang van de ellende waar we het vergrootglas op willen leggen. Want in vrijwel alle discussies wordt de ellende gedefinieerd als het aantal euro’s dat uw pensioenpot minder is geworden. Wij vinden dat een foute definitie.

Want een zeker pensioen wordt zo gedefinieerd als een pensioen dat in euro’s gelijk blijft. Als uw pensioen in euro’s gelijk blijft, wordt dat gedefinieerd als geen ellende. Kans op ellende = 0. Als u in een risicopreferentie-onderzoek aangeeft dat u geen risico wilt lopen, dan zorgt het pensioenfonds (aannemende dat u de enige deelnemer in een fonds bent) dat uw pensioen in euro’s gelijk blijft.

Maar als uw pensioen in euro’s gelijk blijft, dan is de ellende niet nul. Want de kosten van levensonderhoud gaan wél omhoog. Met evenveel euro’s kunt u dus steeds minder kopen. In onze definitie is bij een in euro’s gelijkblijvend pensioen de kans op ellende dus niet 0, maar 100%. U weet zeker dat u elk jaar iets minder te besteden hebt.

Het doel van pensioen is niet euro’s op de bank, maar kunnen voorzien in uw levensonderhoud. Een risicoanalyse gericht op euro’s op de bank is dus geen goede risicoanalyse. Helaas zijn bijna alle risicoanalyses gericht op euro’s op de bank. Dat wil zeggen dat de pensioenindustrie geen goed beeld heeft van de echte risico’s voor u als (toekomstig) gepensioneerde.

Bij Koopkrachtig Solidair Pensioen richten wij onze risicoanalyses wél op de mate waarin u in uw levensonderhoud kunt blijven voorzien. Indexatie is daarom niet “verboden tenzij” (zoals in het oude stelsel), maar “verplicht tenzij”.

Nieuwsbrief 2025 – 26 29 juni 2025