Eigen keuze

Nederland is een rechtsstaat en een vrije democratie. Juristen kunnen beter dan ik uitleggen wat dat betekent in termen van de Universele Verklaring van Rechten van de Mens, Europese verdragen en wat dies meer zij.  Maar een rechtsstaat en een vrije democratie worden niet alleen door regels bepaald. Het is ook een manier van denken.

Het betekent dat niemand een ander iets mag verplichten, tenzij daar een goede, objectief uitlegbare reden voor is. Het betekent ook dat eigendom onaantastbaar is, tenzij er een goede reden is om daarvan af te wijken. “Het staat ergens” is wel een reden, maar geen goede reden, hooguit onderdeel van een goede reden.

Op dit moment speelt de discussie over het amendement Joseph, inmiddels het amendement BBB, NSC, PVV, SP. Tien miljoen mensen in Nederland hebben op dit moment een (deel van een) pensioen opgebouwd. Mensen hebben een concrete vordering op korte of lange termijn op een pensioenfonds, verzekeraar of andere pensioenuitvoerder. Als er wordt ingevaren verandert die vordering. In een rechtsstaat mag dat alleen als in onderling overleg nieuwe afspraken worden gemaakt, tenzij er een goede reden is om daarvan af te wijken. De enige reden die wij gehoord hebben waarom dit zonder overleg met betrokkenen zou mogen is “Het staat ergens”. Als gezegd: dat is als zelfstandig argument geen goede reden.

Alle partijen in de Tweede Kamer beweren de rechtsstaat te willen verdedigen. Wij veronderstellen dat de partijen die dit daadwerkelijk menen dan ook vóór het amendement zullen stemmen.

Maar de rechtsstaat gaat verder. Een pensioenregeling is een afspraak tussen werkgever en werknemer. In een rechtsstaat mag de overheid zich daar alleen mee bemoeien als daar een goede reden voor is. Nu zijn er in geval van pensioenen wel verschillende goede redenen te noemen waarom de overheid zich ermee zou mogen bemoeien. Zo is de verhouding tussen werkgever en werknemer asymmetrisch. De werknemer levert nu zijn arbeid en (een deel van) de tegenprestatie krijgt hij pas over tientallen jaren. Het is dus alleszins redelijk dat de overheid een mechanisme verplicht stelt en monitort om te borgen dat die tegenprestatie over tientallen jaren ook daadwerkelijk wordt geleverd. Dit heeft de overheid uitbesteed aan De Nederlandsche Bank. Ook is er een verschil in kennis. Daarom stelt de overheid adequate informatieverstrekking aan de deelnemer verplicht en belast de Autoriteit Financiële Markten met het toezicht daarop. Ook kent de rechtsstaat het principe van gelijke monniken gelijke kappen. Er zijn daarom nog wat regels die dit principe bewaken.

Dat de overheid zich bemoeit met de afspraken tussen werkgevers en werknemers als het gaat om pensioen is dus in verschillende gevallen ook in een rechtsstaat te billijken.

Maar de Wet toekomst pensioenen schrijft nu voor dat pensioenen alleen binnen een heel strak kader mogen worden toegezegd. Er zijn daarvoor twee nieuwe producten ontwikkeld, het solidaire en het flexibele contract. En deze twee producten hebben van de wetgever een monopoliepositie gekregen. Nu kan men beide contracten goed of slecht vinden, maar voor dat monopolie bestaat geen maatschappelijk te onderbouwen reden. In een rechtsstaat en vrije democratie zouden deze producten moeten concurreren met mogelijke andere producten.

Wij willen met Koopkrachtig Solidair Pensioen zo’n alternatief aanbieden. Wij willen dit alternatief naast de twee bestaande contracten zetten. Sociale partners krijgen dan de vrije keuze om voor ons alternatief of voor een van de bestaande contracten te kiezen.

Zo hoort dat in een rechtsstaat en vrije democratie.

Nieuwsbrief 2025 – 19 11 mei 2025