Filosofieën over indexatie

Over indexatie kun je verschillend denken. Ik geef hieronder vier filosofieën over indexatie. Let wel: ik heb deze filosofieën afgeleid uit het beleid dat is uitgeschreven. Het zijn dus geen filosofieën die iemand heeft uitgesproken of zelfs maar gesuggereerd. Het is puur de manier van denken die de regels logisch maken. Misschien zijn de opstellers van de regels het met deze denkwijze helemaal niet eens. Dan hebben ze regels opgesteld die ingaan tegen hun eigen geloof. Dat is raar, maar in de huidige pensioenchaos niet ongewoon.

1. Het oude pensioenstelsel

In het oude pensioenstelsel wordt indexatie gezien als bedreiging van de nominale uitkering. Het huidige bedrag in euro’s moet heel stevig geborgd zijn. Indexatie is een extraatje.
Indexatie moet zo veel mogelijk worden tegengegaan. Pas als we zeker weten dat de nominale uitkering ook in de meest pessimistische scenario’s kan worden uitgekeerd, kan er sprake zijn van indexatie. Maar ook als die ruimte er is, moeten we terughoudend zijn met indexeren. Niet alle ruimte voor indexeren kan in één keer worden gebruikt. We beperken de indexatie tot dat niveau waarvan we zeker weten dat we dat de komende jaren kunnen blijven volhouden.

2. Het nieuwe pensioenstelsel

In het nieuwe pensioenstelsel wordt indexatie gezien als de jackpot in het casinopensioen. Uw geld wordt belegd en als er winst gemaakt wordt, dan wordt dat allemaal uitgekeerd om uw pensioen te indexeren. Wordt er verlies gemaakt, dan kan uw pensioen ook verlaagd worden. Vrijwel alles wordt direct afgerekend. Een klein deel wordt uit uw pensioenpot gehouden om al te grote verliezen in de toekomst op te kunnen vangen. Welk deel dat is, wordt met heel primitieve regels bepaald.

3. De aanloop naar de transitie

Op dit moment is de nieuwe wet al wel ingegaan, maar nog niet effectief. Fondsen maken in het oude stelsel nu een aanloop naar het nieuwe stelsel. Als ze invaren (de overstap maken) kunnen ze goede sier maken door dan ineens de pensioenen een stuk te verhogen. Een verhoging op dat moment zal aan de overgang naar het nieuwe stelsel worden toegeschreven en veel goodwill kweken voor de overgang. Indexatie die nu al wordt gegeven in het oude stelsel zou het gloriemoment minder glorieus maken. Enerzijds omdat er dan minder geld zal zijn om mee te strooien, anderzijds omdat mensen dan al wat meer gewend zijn. Daarom houden sommige fondsen indexatieruimte die er in het oude stelsel nu al is achter en indexeren ze nu minder dan ze zouden doen als er geen WTP zou zijn.

4. Koopkrachtig Solidair Pensioen

Wij van Koopkrachtig Solidair Pensioen zien indexatie als wezenlijk onderdeel van een goede pensioenregeling. Indexatie betekent aanpassen van het pensioen aan gestegen prijzen. Niet meer en niet minder.
In de regels die wij willen maken moeten sociale partners daarom een indexatiebeleid vaststellen. Het ligt voor de hand dat zij zullen kiezen voor volledige indexatie volgens een bepaalde indexatiemeting. Het bestuur van het fonds mag van dit beleid naar boven en naar beneden afwijken, maar alleen als het verantwoordingsorgaan daarmee instemt. Bovendien moet het bestuur in zo’n geval aan de Raad van Toezicht, aan de deelnemers en aan DNB uitleggen waarom zij van het beleid is afgeweken. Verwacht mag worden dat besturen het zichzelf niet te moeilijk gaan maken en gewoon volgens deze maatstaf gaan indexeren.

Wij denken hiermee het enige systeem te hebben dat het karakter van pensioen en de rol van indexatie daarin op waarde weet te schatten. Indexatie is geen bedreiging voor de financiële positie van het fonds. Het is ook geen bonus die je aan het toeval mag overlaten. Het is een wezenlijk onderdeel van het pensioen waar actief op gestuurd moet worden.

Nieuwsbrief 2024 – 32 11 augustus 2024