Solidariteit afschaffen omdat het zo belangrijk is

Een van de merkwaardige dingen in de discussie over het nieuwe stelsel vind ik de bewering dat het stelsel de solidariteit behouden zou hebben. Terwijl afschaffing van de solidariteit juist de kern van het nieuwe stelsel is.

Solidariteit betekent dat het individu een offer brengt voor het collectief. Kinderen leren dat op school al als ze een vrije middag opofferen om een onfortuinlijk vriendje te steunen. Of een blind vriendje mee laten spelen door hem geduldig uit te leggen wat er te zien is.

Voor duurzame solidariteit is het belangrijk dat de focus gericht is op het collectieve belang. Zodra persoonlijke offers en persoonlijk profijt gemeten worden, is het over het algemeen snel gedaan met solidariteit.

Precies dit laatste vormt de basis voor het nieuwe stelsel. We hadden bijvoorbeeld de doorsneepremie bij bedrijfstakpensioenfondsen. Iedereen betaalde (relatief) dezelfde premie voor hetzelfde pensioen. Daarmee betaalde een jonger iemand wat meer dan de kostprijs en een ouder iemand iets minder. Maar iedereen is een keer jong en een keer oud, dus dat maakte niet zo veel uit. Dit systeem had belangrijke voordelen voor het collectief. Zo was de regeling eenvoudig en dus goedkoop. Het zorgde er ook voor dat er geen leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt kon plaatsvinden op grond van pensioenpremie. En door de tijdsevenredige opbouw had iedereen een pensioen dat redelijk aansloot bij het laatstverdiende salaris.
Maar toen kwamen de mensen die gingen rekenen wat iemand inlegt en wat hij terugkrijgt. En er werd vastgesteld dat iemand die op jonge leeftijd meedoet en op oudere leeftijd niet meer, meer heeft betaald dan de kostprijs van zijn pensioen. En dat iemand die op latere leeftijd instapt daarvan juist profiteert.
De meeste deelnemers maakten zich hier niet druk om, maar de berekening was nu eenmaal gemaakt en daarmee was de stap naar afschaffing van solidariteit gezet. Dus moest ons systeem overboord.

Over het beheer van de pensioenen in de jaren tussen premie en uitkering valt eenzelfde ontwikkeling te melden.

In mijn woorden geformuleerd: solidariteit is blijkbaar niet meer van deze tijd; om met de tijd mee te gaan moeten we de solidariteit afschaffen. Dit is de kern van de onderbouwing van de Wet toekomst pensioenen. Hoewel dit niet mijn standpunt is, is het wel een standpunt dat iemand mag innemen.
Maar wat merkwaardig is, is dat degenen die de Wet toekomst pensioenen verdedigen en dus dit standpunt innemen dan weer niet meegaan met deze formulering. Ik heb verschillende voorstanders horen betogen dat ze solidariteit belangrijk vinden.

En dan begrijp ik het niet meer. “Ik ben voorstander van de Wet toekomst pensioenen, want ik vind solidariteit belangrijk” is volgens mij net zoiets als “De zomer is mijn favoriete jaargetijde, want ik ben dol op skiën”.

Nieuwsbrief 2024 – 12 24 maart 2024