Uitvaren

Eens in de zoveel tijd krijg ik de vraag of ik de handdoek niet in de ring ga gooien. Die vraag kreeg ik in 2023 toen de Wet toekomst pensioenen (WTP) werd aangenomen en onlangs toen het amendement Joseph werd verworpen en fondsen dus a tempo doorgaan met invaren.

Maar van een handdoek in een ring is nog lang geen sprake. Koopkrachtig Solidair Pensioen is de enige oplossing voor de problemen van onzekerheid en het uitblijven van koopkrachtbehoud. Met een beperkt budget duurt het even voordat voldoende mensen daarvan overtuigd zijn, maar dat gaat wel komen.

In 2007 is het FTK (de set rekenregels van het oude stelsel) ingevoerd. Daarmee werd het pensioenstelsel klaargemaakt voor de toekomst. Met deze verbetering kon het pensioenstelsel weer tientallen jaren vooruit, zo was het verhaal. In 2010 kwam De Commissie Goudswaard, officieel de “Commissie Toekomstbestendigheid Pensioenen”, met een advies aan de regering over de toekomst van het pensioenstelsel. Het moest allemaal heel anders.   

In drie jaar tijd werd het stelsel dat versterkt was en tientallen jaren mee zou kunnen dus alweer bij het grof vuil gezet.

Maar hoewel het wrang klinkt, was de timing voor het FTK gunstig. In 2008 brak namelijk de kredietcrisis uit. Wat er in het pensioenstelsel ook mis ging, men kon het toeschrijven aan de crisis. En toch zakte deze vernieuwing na drie jaar al weer door zijn hoeven. Dat de roep om vernieuwing in 2010 niet direct tot daadwerkelijke vernieuwing leidde is een understatement, maar doet aan het idee niets af.

Voor de WTP is het gesternte nog veel minder gunstig. Nog geen handvol fondsen is ingevaren en nu al staat meer dan tachtig procent van de bevolking kritisch tot afwijzend tegenover dit nieuwe stelsel. Er liggen dan ook nogal wat alarmerende rapporten over bijvoorbeeld risico’s (zowel beleggingsrisico’s voor jongeren als implementatierisico’s van de transitie) en het feit dat ook dit nieuwe stelsel zijn koopkrachtbelofte met zekerheid niet gaat waarmaken.

Straks gaan de eerste fondsen de resultaten verwerken naar de deelnemers toe. Heeft de beurs het goed gedaan, dan profiteren daar vooral de jongeren van en krijgen gepensioneerden een fractie van wat ze nodig hebben om hun koopkracht op peil te houden. Ondanks een goed beursjaar toch geen volledige indexatie gaan gepensioneerden niet begrijpen.

Heeft de beurs het slecht gedaan, dan zullen pensioenen gekort worden. Jongeren kunnen tientallen procenten van hun inleg verliezen en ook ingegane pensioenen kunnen (beperkt) gekort worden. Ook dat gaat onrust geven.

Kortom, de WTP is niet bestand tegen een stijgende beurs en evenmin tegen een dalende beurs. Dus zal er al snel na het invaren van de grote fondsen een roep komen dat ook dit nieuwe stelsel niet houdbaar is. Het is zelfs de vraag of de fondsen die achteraan in de rij staan als het om invaren gaat de overstap nog wel zullen halen.

Als de roep dat ook dit nieuwe stelsel niet houdbaar is de televisiecamera’s en politiek Den Haag bereikt, staan wij klaar om Koopkrachtig Solidair Pensioen te introduceren.

Maar hoe moet dat dan als fondsen eenmaal zijn ingevaren? Kun je invaren ongedaan maken? Ongedaan maken wordt moeilijk. Als je heel snel bent is het nog wel terug te draaien, maar praktisch gezien zal dat niet kunnen. Wat dan? Het antwoord ligt voor de hand: dan zullen ze weer moeten “uitvaren”. Laten we het zo maar noemen. Dat is hetzelfde proces, maar dan de andere kant op. Het opgebouwde pensioenvermogen zal weer moeten worden omgezet in een concrete aanspraak. Uitvaren zal iets goedkoper zijn dan invaren omdat vermogens samenvoegen iets eenvoudiger is dan een groot vermogen verdelen, maar het zal opnieuw veel geld kosten.

Natuurlijk is miljarden uitgeven aan invaren en vervolgens opnieuw miljarden uitgeven aan uitvaren niet de meest efficiënte manier om met pensioengeld om te gaan. Maar na het failliet van de WTP zullen fondsen wel moeten.

Onnodig te zeggen dat dit een stuk goedkoper kan als Koopkrachtig Solidair Pensioen op korte termijn gerealiseerd kan worden.

Nieuwsbrief 2025 – 22 1 juni 2025