Hoofdlijnen: DEEL 2 De rekenregels van het Koopkrachtig Solidair Pensioen contract

1. Derde contract

De Wet Koopkrachtig Solidair Pensioen regelt een derde contract, naast de bestaande twee: het flexibele en het solidaire contract. Aan de laatste twee verandert er dus niets. De wet betreft uitsluitend het ouderdomspensioen en ingegane nabestaandenpensioenen. In de beschrijving hieronder zal het ingegane nabestaandenpensioen niet apart meer genoemd worden.

Het Koopkrachtig Solidair Pensioen contract is een uitkeringsovereenkomst, zoals deze in het oude stelsel al gold. Hiervoor kan premie betaald worden in de vorm van een actuarieel zuivere koopsom, mogelijk een gelijkblijvende premie en een doorsneepremie. Hoe in geval van een gelijkblijvende premie zal worden omgegaan met salariswijzigingen, ontslag en indiensttreding op latere leeftijd zal later uitgewerkt worden.

• Discontovoet

Er worden drie beleggingscategorieën onderscheiden: vastrentende waarden, zakelijke waarden en vastgoed. Beleggingen als grondstoffen, infrastructuur of private equity worden onder zakelijke waarden geschaard. Beleggingen in vastrentende waarden met debiteurenrisico worden voor een bepaald percentage geschaard onder vastrentende waarden en voor het overige onder zakelijke waarden. Het percentage is afhankelijk van de rating van de debiteur.

Een fonds definieert voor elke looptijd van de verplichtingen (afgerond op hele jaren) een ideale beleggingsmix. Een ideale beleggingsmix kan bijvoorbeeld zijn volledig vastrentend in het eerste jaar; volledig zakelijke waarden vanaf tien jaar en lineair oplopend daartussenin.

DNB ziet erop toe, dat het beleggingsbeleid en de feitelijke uitvoering daarvan in voldoende mate gericht is op het realiseren van de ideale beleggingsmix. Hierbij kunnen beleggingen ter dekking van het eigen vermogen buiten beschouwing worden gelaten. DNB kan toetsingscriteria publiceren waarmee zij dit toezicht vorm zal geven.

Voor elke beleggingscategorie wordt een eigen rentecurve gedefinieerd. Voor beleggingen in vastrentende waarden is dit de bekende risicovrije rentetermijnstructuur.

Voor de twee andere categorieën is de discontovoet gelijk aan de zogenaamde Dynamische Rente Curve. Daarvoor wordt een bepaalde zekerheidsmaat θ gekozen. Voor elke looptijd is de discontovoet het rendement dat met de betreffende beleggingscategorie met zekerheid θ minimaal gemaakt kan worden. Voor korte looptijden zal dat heel laag of zelfs (sterk) negatief worden, maar door risicospreiding over de jaren heen zal dit naarmate de looptijd oploopt steeds dichter naar de verwachte opbrengst toe kruipen.

De discontovoet die fondsen moeten hanteren is nu de naar ideale beleggingsmix gewogen gemiddelde rentecurve van de drie beleggingscategorieën. Voor biometrische risico’s en kosten hanteert het fonds een prudente inschatting.

De zekerheidsmaat θ zal worden geijkt op de huidige premies voor een bepaalde veronderstelde beleggingsmix.

• Indexatie

Sociale partners spreken binnen de pensioenregeling een indexatiebeleid af. Dit indexatiebeleid bevat in elk geval de bepaling, dat niet geïndexeerd zal worden indien en voor zover het overschot boven de op de dynamische rentecurve berekende voorziening pensioenverplichtingen daartoe niet toereikend is. Het indexatiebeleid bevat ook beleid omtrent inhaalindexatie. 

Het bestuur mag in enig jaar afwijken van het indexatiebeleid, naar beneden en naar boven. Deze afwijking mag er evenwel niet toe leiden, dat de technische voorziening pensioenverplichtingen hoger wordt dan de aanwezige activa. Een besluit tot afwijking behoeft instemming van het verantwoordingsorgaan en hierover wordt gemotiveerd verantwoording afgelegd aan de raad van toezicht, aan de deelnemers en aan DNB.

• Tekorten

Indien een fonds een boekjaar afsluit met een balans waarop de activa minder zijn dan de technische voorziening pensioenverplichtingen op basis van de dynamische rentecurve is er sprake van een voorlopig tekort.

Ingeval van een voorlopig tekort berekent het fonds een tweede voorziening pensioenverplichtingen. Deze tweede berekening gebeurt op basis van verwacht rendement zonder voorzichtigheidsmarge, gegeven de ideale beleggingsmix.

Indien ook op basis van deze tweede berekening het fonds over onvoldoende activa beschikt, worden de nominale pensioenaanspraken gekort, zodanig dat het tekort ten opzichte van de tweede berekening wordt opgeheven. Indien een fonds na een dergelijke korting winst maakt is de eerste bestemming van die winst herstel van de aanspraken met terugwerkende kracht.

Indien een fonds een voorlopig tekort heeft, maar wel voldoende middelen heeft ter dekking van de tweede berekening, is het dus onvoldoende waarschijnlijk, maar nog altijd waarschijnlijk, dat het fonds zonder verdere maatregelen aan haar nominale verplichtingen kan voldoen. In dat geval worden de nominale pensioenen onverkort uitgekeerd, maar blijft indexatie achterwege. Indien een fonds vanuit een dergelijke situatie winst maakt is de eerste bestemming van deze winst herstel van de dekking.

• Overschotten

Indien een fonds na verwerking van de indexatie nog een overschot heeft zal dat in eerste instantie als reserve worden aangehouden om toekomstige tegenvallers op te vangen. Maar het kan gebeuren dat de reserves dermate oplopen, dat het niet meer waarschijnlijk is, dat deze nog gebruikt zullen moeten worden om toekomstige tegenvallers op te vangen. Daarom formuleert een fonds een kapitaalbeleid, waarin zij aangeeft vanaf welke dekkingsgraad zij reserves als overtollig beschouwt.

Reserves die een fonds als overtollig beschouwt kunnen worden gebruikt om de pensioenregeling te verbeteren, voor premierestitutie en voor premiekorting.

• Rapportages

Om het lange termijn karakter van pensioenen te benadrukken zullen rapportages aan toezichthouder DNB niet vaker dan jaarlijks verplicht worden.

• Overgang

Indien een fonds ervoor kiest om nieuwe opbouw te laten plaatsvinden onder het solidaire of het flexibele contract, maar de oude aanspraken niet invaart zullen voor de oude aanspraken de regels van Koopkrachtig Solidair Pensioen gelden.

Indien een fonds ervoor kiest om nieuwe opbouw te laten plaatsvinden onder het solidaire of het flexibele contract en de oude aanspraken in te varen, maar dit nog niet heeft uitgevoerd op de datum van invoering van deze wet kan het tot 1 januari 2028 – of indien dit nog wijzigt de uiterste transitiedatum – kiezen of zij de oude aanspraken onder het FTK regime wil laten gelden of onder het Koopkrachtig solidaire regime.

• Herziening

De dynamische rentecurve zal elke vijf jaar – voor het eerst in 2029 – worden herijkt op basis van de dan meest actuele statistische informatie.